Gezondheidsenquête na blootstelling aan ethyleenoxide

Sterigenics is een bedrijf waar medische materialen en kleding worden gesteriliseerd met behulp van het gas ethyleenoxide. In de periode 1973-2010 had het bedrijf een vestiging in Zoetermeer met twee verschillende locaties op korte afstand van een woonwijk, volkstuinencomplex en verscheidene bedrijven.

In 2009 bleek dat Sterigenics in de periode 2006-2008 meer ethyleenoxide had uitgestoten dan wettelijk toegestaan. Blootstelling aan ethyleenoxide kan onder bepaalde omstandigheden gezondheidsklachten veroorzaken. Om eventuele gezondheidsklachten in beeld te brengen, besloot de gemeente Zoetermeer een gezondheidsenquête uit te voeren. Pallas voerde deze gezondheidsenquête uit.

Uitvoering gezondheidsenquête

Pallas stelde in samenspraak met een klankbordgroep van experts en vertegenwoordigers van het actiecomité SterigeNIKS de gezondheidsenquête op. We verspreidden de enquête eind 2010 (per post en digitaal) onder ruim 6.200 (ex-)bewoners rondom de vestigingen van Sterigenics, (ex-)werknemers van omliggende bedrijven en volkstuinders. Er kwamen 1.983 ingevulde enquêtes retour (respons: 32%), waarvan er 1.956 bruikbaar waren voor statistische data-analyses. De groep respondenten woonde gemiddeld dichter bij het bedrijf, bestond uit meer vrouwen en was gemiddeld ouder dan de groep mensen die niet reageerde.

Zorgen over gezondheid

Uit het onderzoek bleek dat een deel van de onderzochte groep zich een jaar na bekendmaking van de te hoge uitstoot van ethyleenoxide nog steeds zorgen maakte over de eigen gezondheid en de gezondheid van hun kinderen. Bijna 1 van de 5 deelnemers rapporteerde gezondheidsklachten, waarvan gedacht werd dat ze een gevolg konden zijn van blootstelling aan ethyleenoxide. De ervaren gezondheid, het voorkomen van chronische aandoeningen en lichamelijk onverklaarde klachten bleken in de onderzoeksgroep echter niet af te wijken van de algemene Nederlandse bevolking. Acht procent van de respondenten gaf aan op het moment van het invullen van de enquête kanker te hebben of in het verleden kanker te hebben gehad; ook dit is vergelijkbaar met landelijke cijfers.

Nauwelijks verband blootstelling en gezondheidsklachten

Naast de zelfrapportage van gezondheidsklachten onderzochten we een mogelijk verband tussen gezondheidsklachten en de mate van blootstelling, op basis van duur en intensiteit van het verblijf rondom Sterigenics en de blootstellingsconcentraties in het gebied rondom de fabriek. Tussen het optreden van lichamelijk onverklaarde klachten en klachten die kunnen samenhangen met blootstelling aan ethyleenoxide was er een zeer zwak verband. We vonden geen verband tussen de mate van blootstelling en het rapporteren van het (gehad) hebben van kanker. 

Aanbevelingen klankbordgroep

Op basis van de resultaten van de gezondheidsenquête en blootstellingsberekeningen van het RIVM adviseerde de klankborgroep de gemeenteraad van Zoetermeer om:

• de GGD de gezondheid van de bewoners in de wijken Palenstein en Seghwaert de komende jaren te laten volgen;
• een zorgoverleg in te stellen binnen de gemeente waarbij de gezondheid van Zoetermeerse inwoners centraal staat.

Opdrachtgever:

Gemeente Zoetermeer

Deel dit artikel

Lees meer over het onderzoek en de resultaten in de uitgebreide rapportage:

• Speets A, Eeuwijk J, Wolleswinkel-van den Bosch J. Gezondheidsenquête naar aanleiding van de uitstoot van ethyleenoxide door Sterigenics, Zoetermeer. Rotterdam: Pallas, 2011.